Bacak eğriliği estetik açıdan güzel durmadığı kadar sıhhat açısından da olumsuz sonuçlara sebep olabiliyor. Erken yaştaki çocuklarda D vitamini ve kalsiyum eksikliğine bağlı görülen Raşitizim hastalığı, bacak eğriliğinin en sık nedenini oluşturuyor. Bu eğriliğin 5 yaş üzerindeki çocuklarda devam etmesi ise tıbbi kıymetlendirme gerektiriyor. Yetişkinlerde ise bacak eğriliğine eşlik eden ağrı durumunda cerrahi süreç uygulanması kıymet taşıyor. Memorial Ankara Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Hakan Özsoy, bacak eğriliği ve tedavisi ile ilgili bilgi verdi.
Çocuk ve yetişkinler farklı değerlendirilmeli
Karşıdan bakıldığında bacakların O ya da X halinde dizlerden gelen eğikliğine bacak eğriliği denilmektedir. Çocuk ve yetişkinlerde bacak eğrilikleri farklı kıymetlendirilmektedir. Çocuklarda iki yaşına kadar parantez bacak denilen O bacak, iki-beş yaş ortasında da X bacak görülmesi olağan kabul edilirken, erişkinliğe hakikat bu eğrilik ortadan kalkmakta ve düz bir bacak biçimini almaktadır. Şayet çocukta bu yaş hudutlarının dışında bacaklarda bariz bir eğrilik varsa ve yürüme biçimini bozuyorsa o vakit bu durumun incelenmesi gerekmektedir.
Eğriliğin en değerli nedeni Raşitizm
Erken yaştaki çocuklarda D vitamini ve kalsiyum eksikliğine bağlı görülen Raşitizm hastalığı, bacak eğriliğinin en sık nedenini oluşturmaktadır. Beslenme sorunu olan, D vitamini eksikliği bulunan ve gereğince kalsiyum almayan çocuklarda Raşitizm hastalığı görülebilmektedir. Bu sebeple çocuk sıhhati ve hastalıkları uzmanları, bilhassa anne sütü ile beslenen ve kışın doğan çocuklarda bu hastalığın ortaya çıkmasını engellemek için bebeklere D vitamini dayanağı vermektedir. Raşitizm hastalığı olan çocukların tedavisi ise bedenlerinde eksik olan pahaların destek ilaçlarla tamamlanması halinde yapılmaktadır.
Çocukların bacaklarında sorun yaratan bir öbür sebep de birtakım böbrek yahut hormon hastalıkları olmaktadır. Kan tetkikleri ile belirlenebilen bu hastalıklar bacaklarda eğriliklere neden olabilmektedir.
Özel röntgen sinemaları ile gerçek teşhis
Bacak eğriliğinin temel teşhis formülü, bacağın tümünün birebir anda çekilmesini sağlayan “Ortoröntgenogram” ismi verilen özel Röntgen filmleridir. Bu Röntgen aygıtı ile bir yandan kalça, diz ve ayak bileği bir defada görüntülenebilirken, başka yandan hastaların daha düşük doz radyasyon alması sağlanır. Bacaktaki açılanmanın çok net bir halde görüldüğü ve üzerinde cetveller bulunan bu Röntgen tetkiki ile açıların ölçümü yapılarak, nasıl bir tedavi uygulanacağı belirlenmektedir. Aynı vakitte kemiklerin uzunluklarını da ölçen bu aygıt ile çocuklar uzadıkça eğikliğin ne duruma geldiği de rahatlıkla takip edilebilmektedir.
Erişkin hastalarda Röntgen sinemasına ek olarak diz bölgesinde kıkırdak yaralanması, menüsküs yahut bağ yaralanması üzere durumların var olup olmadığını görmek için MR da çektirilebilmektedir.
Cerrahi teşebbüs öncesi 5-6 ay mühletle takip önemli
Çocuk tabiplerinin uyguladığı tedavilere ortopedistler de bacaklardaki eğikliği aykırı tarafa iten aygıtlar kullandırarak ya da birtakım cerrahi teşebbüsler ile dayanak olabilmektedir. Cerrahi teşebbüse karar vermeden evvel kesinlikle çocuğun 5-6 aylık müddet boyunca takip edilmesi gerekmektedir. Cerrahi girişimlerdeki maksat; çocuk büyürken var olan eğikliği düzeltici minimal süreçleri gerçekleştirmektir. Çocuğun yürümesini bozmayacak ve bacağında kırık yaratmayacak halde büyüme plaklarının bir kısmının süreksiz olarak durdurulduğu Hemiepifizyodez yani “Kılavuzlu Büyüme Ameliyatı” tedavi tekniklerinden birini oluşturmaktadır. Ağır olmayan bu ameliyat ile bir yandan çocuğun uzunluğu uzamaya devam ederken, öteki yandan bacağındaki eğriliğin düzelmesi sağlanır. Kısa müddette sonuç veren bu operasyondan 6-8 ay sonra takılan plak ve vidalar çıkarılır ve çocuklar olağan büyümesine devam eder.
Diz bölgesinde ağrı cerrahi süreç gerektirir
Erişkinlerde ise büyümenin tamamlanmasının akabinde eğiklik devam ediyorsa ve hastanın bu durumla ilgili şikayeti yoksa rastgele bir süreç yapılmayabilir. Sadece kozmetik gayeli bacak düzeltilmesi çok tercih edilen bir süreç olmamakla birlikte; eğikliğin yanı sıra hastanın bilhassa diz bölgesinde ağrı bulunuyorsa, cerrahi süreçle eğik olan kemik düzeltilmektedir. Bu süreçle bacaklar yere bastığında bedenin yükünün dizin tam orta noktasından geçmesini sağlamak hedeflenmektedir. Bacaktaki eğrilik nedeniyle yük merkezinin dizin çok fazla içinden ya da dışından geçmesi, dizde süratli bir aşınmaya neden olur. 40-50’li yaşlardan evvel bozulmuş olan yük istikrar merkezinin düzeltilmesi ileriye gerçek artan aşınmanın durdurulmasını sağlayarak, oluşabilecek kısır döngünün önüne geçmektedir.
0-4 yaş ortası bacak eğrilikleri için paniğe kapılmayın!
Çocuklarında bacak eğriliği olan aileler şu mevzulara dikkat etmelidir:
* 0-2 ve 2-4 yaş ortasında görülen O ve X bacak eğrilikleri olağan bir yapıdır. Bu tıp durumlarda aileler paniğe kapılmamalıdır.
* Bu yaş kümelerinin dışında bacaklarda gözle görülür bariz bir bozukluk varsa ve çocuğun yürüme kapasitesi bu durumdan olumsuz etkileniyorsa kesinlikle bir ortopedi yahut pediatri uzmanına danışılmalıdır.
* Bilhassa kıştan çıkmış bebeklerin bacaklarında çok bariz bir eğiklik olması durumunda gerekli analiz ve tetkikler yaptırılarak teşhis konulmalıdır. Şayet Raşitizm üzere bir hastalık tespit edilirse gerekli tedavi uygulanmalıdır.
* Çocuklarda görülen bacak eğriliklerinde çabucak ameliyat seçeneği uygulanmamalıdır. Öncelikle çocuğun en az 6 ay takip edilmesi gerekmektedir.
* Takip sonucunda eğikliğin güzele gitmediği ve yürüyüşün bozulduğu görülüyorsa, çocukların büyümesi tamamlanmadan gerekli cerrahi süreç yapılmalıdır.
* Ergenlik öncesinde yapılan süreçlerden daha başarılı sonuçlar elde edildiği unutulmamalıdır.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
